• حامد هاشمی

• رنک گوگل :
• آی پی شما :

سوله

مقدمه :
با توجه به اينكه صنعتي شدن يك كشور وسيله بالا بردن سطح زندگي و در آمد سرانه مردم آن كشور مي باشد وپيشرفت واقعي يك كشور الزاما” متكي به صنعتي شدن است كه اين صنعتي شدن راه حلي مناسب براي بيكاري مي باشد.
صنعت يعنی بکار گيری علم وفن هنر ، صنعت يعنی هماهنگی ذوق وعقل ، صنعت يعنی گشايش ديد تازه ای به دنيا در واقع صنعت يک کشور نشان دهنده پيشرفت آن کشور است . در زیر به صنعت سوله که امروزه دارای رونق و پیشرفت زیادی میباشد پرداخته و با جزییات اجرایی آن بیشتر آشنا میشویم.



سوله سازه ايست پيچ ومهره ای و سبک که براحتی اجرا می شود و در مقابل زلزله از ايمنی بالايی برخوردار می باشد .


معرفی صنعت سوله :
سوله اسکلت بسته ای است که از ستون ( عضو قائم) و تير يا ترک يا تراورس ( عضو شيبدار ) تشکيل می شود و در حالت طويل بادبند عضو قطری نيز به اعضا اضافه می گردد . قاب در حالت سوله بصورت يک طبقه و در ابعاد مختلف ساخته می شود و برای ساختمانهای صنعتی و پوشش دهانه های بزرگ مانند کارگاه ها ـ کار خانه ها ـ دامداری ها ـ انبارها ی علوفه وقطعات صنعتی و آشيانه هواپيماها و سالنهای ورزشی استفاده ميشود . اين نوع ساختمان به مرور زمان وبه تدريج جای ساختمانهای با سيستم خرپا يی را گرفته است ، قابهای سوله اهميت ويژه ای از نظر مهندسی مدرن کسب نموده است .
سوله به دو صورت طراحی ساخته می شود :
1- قاب با اينرسی يکنواخت: در اين حالت ، مقطع ستون و مقطع ترک ( تراورس ) بصورت يکنواخت وثابت می باشند . 2- قاب با اينرسی غير يکنواخت : که به دو حالت می باشد A : با مقطع ستون يکنواخت وترک ( تراورس ) غير يکنواخت . B قاب با مقطع ستون غير يکنواخت و ترک ( تراورس ) غير يکنواخت .


طراحي براي نيرو هاي جانبي :
سوله ها را براي بيشينه اثر باد يا زلزله طراحي مي كنند چراكه امكان اتفاق اين دو مولفه به طور همزمان بسيار كم است . به تجربه ثابت شده است كه به دليل سطح باد گير زياد اين سازه ها وهمچنين سبكي وزن آنها اغلب نير وهاي جانبي بدست آمده از مولفه باد بيشتر از نيروي زلزله بوده و( اثر باد) ملاك طراحي مي باشد .
انواع سوله :
سوله ها به طور کلی به دسته های زیر تقسیم می گردد :
1- تک دهانه به صورت ۸
2- دو یا چند دهانه با ستون مشترک به صورت ۸۸ یا ۸۸۸ یا ۸۸۸۸
3- دو دهانه به صورت ۸
4- سوله مدور
5- سوله چند ضلعی


اطلا عات اولیه جهت طراحی سوله :
1 - دهانه 2-طول
3- ارتفاع 4- شیب

مراحل احداث يک اسکلت سوله :
1ـ پی کنی و اجرای فونداسيون 2ـ برش ورق ها و مونتاژ و جوشکاری 3ـ تائيد و رنگ 4ـ حمل ونصب سوله 5 ـ اجرای پوشش
پی کنی و اجرای فونداسيون :
قسمتی از ساختمان را که در قسمت زيرين آن قراردارد و مانند ريشه درخت عمل کرده و وزن سازه را به خاک اطراف منتقل می کند و همچنين باعث تعادل ساختمان می شود فونداسيون می گويند .
برای احداث اسکلت سوله اولين مرحله اجرای فو نداسيون می باشد که ابعاد هر چاله فونداسيون بستگی به ميزان تحمل بار ستونی دارد که برروی آن قرار می گيرد . اين چاله ها با شناژ به هم کلاف میشوند . شناژ به معنی زنجير و اصطلاح آن به اين دليل بوده که فونداسيون هارا به هم متصل می کند ، شناژ ها بدليل يکنواخت کارکردن پی ها و تقسيم فشار وارده به پی و به تمام سطوح بطوری که فشارها و کشش ها در سطح زمين ساختمان يکسان پخش شود استفاده می شوند.
بعداز پی کنی و آرماتوربندی ، بولتها در جای خود قرار میگیرند و سپس بتن فونداسیون ریخته میشود .
* قبل از احداث و اجرای فونداسیون بایستی از طریق آزمایش ، خاک محل و مقاومت آن سنجیده شود تا در صورت لزوم زیرسازی های لازم انجام پذیرد ، چرا که به لحاظ سنگینی سازه ، این مرحله و اجرای صحیح آن حائز اهمیت میباشد .
مرحله برش وسوراخکاری :
قبل از ساخت اجزای مختلف سوله ، با استفاده از نقشه های سفارش ساخت(*) (SHOP DRAWING) ورق در محل کار گاه بوسيله گيوتين ( قيچی آهن بر ) برش خورده و بعد مونتاژ شده و جوشکاری می شود. سوراخکاری های لازم نیز در همین مرحله انجام میشود .
*SHOP DRAWING به نقشه هایی گفته میشود که جزییات دقیق یک ستون یا رفتر شامل ضخامت، تعداد ، طول ،عرض و سایر مشخصات لازم جهت ساخت قطعه را داراست واز روی نقشه های اصلی و اولیه تهیه میشود و در مرحله تهیه نقشه های فوق باید توجه و دقت بسیاری صورت گیرد چرا که هرگونه اشتباهی در این مرحله باعث خسارت هنگفتی خواهد شد .

تایید و رنگ :
قبل از رنگ آميزی، قطعات توسط مهندسين بازبينی وتائيد می شود و در صورت نیاز برای سند بلاست (**) فرستاده میشود و بعد از تميزکاری برای رنگ آميزی آماده ميشوند. در این مرحله دو یا سه لایه رنگ بر روی ستونها و رفترها و سایر اجزای فلزی زده میشود که تعداد لایه ها و نوع رنگ در مشخصات فنی ونقشه ها موجود میباشد .
رنگ آمیزی با قلم مو مجاز نیست و حتماً بایستی با پیسوله رنگ آمیزی صورت بگیرد . ** سند بلاست به عملیاتی گفته میشود که طی آن ماسه سیلیسی با فشار بر روی قطعه پاشیده میشود تا علاوه بر پاک کردن زنگ زدگی ، سطح را برای رنگ زدن آماده کند . معمولاً تمامی قطعات فلزی قبل از رنگ سند بلاست میشوند . نکته مهم در عملیات سند بلاست این است که باید از زیاده روی در این امر خودداری کرد چرا که این کار باعث فرسایش و نازک شدن لایه های فلزی میشود .
حمل ونصب :
بعد از رنگ ، مرحله حمل و نصب می باشدکه قطعات ساخته شده از محل ساخت (کارگاه) به محل نصب انتقال داده می شود و اکيپ نصاب برای نصب سوله به محل اعزام می شوند . نصب به وسیله جرثقیلهای سنگین انجام میشود .
در این مرحله باید دقت نمود که حتما قاب به صورت کامل نصب شود ، چرا که به علت بلندی ستونها در صورت عدم نصب رفترها و نصب ستون به صورت تکی و رها کردن آن امکان واژگونی ستون وجود دارد .
اجرای پوشش :
بعد از نصب سوله به مرحله پوشش ميرسيم که درکه در قسمتهای بعد به توضیح آن
می پردازیم .
اجزای تشکیل دهنده سوله :
1- ستون
2-رفتر
3-پرلین
4-استروت
5-وال پست
6-بادبند
7- سگراد
8 -پیچ و مهره
9 – سقف یا سایبان


ستون :

در شرايط خاص مقاطع نورد شده در كار خانجات فولاد سازي
جواب گوي نياز هاي ما نمي باشند وما ناگزير هستيم پروفيل هائي را با توجه به مشخصات فني خاص از ورق هاي فولادي تهيه كنيم بدين منظور ورق هاي فولادي را خط كشي نموده ، برش داده ودر نهايت جوش مي دهيم .
به اين پروفيل ها تير ورق( * )گفته مي شود و اكثر اعضاي فولادي بكار رفته در سوله و كار خانجات صنعتي از اين دست مي باشند .
* به آن دسته از پروفیلهایی که به وسیله ورق در کارگاه یا کارخانه ساخته می شوند تیرورق گفته می شود . امروزه تیر ورقها به نحو گسترده ای در ساختمانها ، سالنهای صنعتی (سوله ها ) ، پلها و .... مورد استفاده قرار میگیرند . در طراحی تیر ورقها اثرات ناشی از لنگرهای خمشی ، نیروهای برشی و بارهای متمرکز در نظر گرفته میشود . در تصویر زیر ستونهای یک سوله که با استفاده از ورق ساخته شده مشاهده میشود.








- عمده استفاده جوش در سوله از نوع جوش گوشه است . نوع دیگر جوش نفوذی میباشد که در اتصالات دوتکه ای ورقها استفاده میشود . ستون از پایین به وسیله بیس پلیت و بولت به فونداسیون واز بالا به وسیله پیچ و مهره و صفحه اتصال به رفتر متصل میشود.
اتصال ستون سوله به فونداسيون :
به دليل داشتن ابعاد بزرگ وتاثير فوق العاده زياد انبساط وانقباض بر اين سازه ها اتصال ستون به فونداسيون در حالت سوله به صورت گير دار ويا فيكس FIX نبوده بلكه داشتن حركت جزئي در اين اتصال منظور نظر است به همين خاطر اتصال ستون سوله به فونداسيون به حالت مفصلي ساده با ايجاد سوراخ لوبيائي در بيس پليت يكي از اين روش هاست . لازم به ذکر است صفحه پای ستون ( بیس پلیت ) در موقع مونتاژ ستون به آن جوش شده وبه همراه ستون روی فونداسیون سوار میشود و مانند ساختمانهای معمولی از قبل داخل فونداسیون قرار داده نمیشود ، به همین دلیل باید موقع نصب بولتها دقت داشته باشیم تا دقیقاً در محل مورد نظر نصب شوند .
رفتر:
شاهتیر یا همان تیرهای اصلی بوده که بارها را به ستونها منتقل میکنند و از دو قسمت تشکیل شده است که این دو قسمت به وسیله پیچ و مهره به یکدیگر متصل میشوند و از دو انتها نیز به وسیله پیچ و مهره به ستون متصل میشوند و وقتی دو قسمت یک رفتر کنار هم قرار میگیرند تشکیل رفتر که شبیه به ۸ میباشد را میدهند ، که در ادامه به صورت شماتیک نشان داده شده است
*رفترها نیز مانند ستونها از تیر ورق ساخته میشوند چرا که ابعاد آنها بزرگ بوده وضمناً دارای شکلی خاص میباشند که ضروری است طبق نقشه های ساخت در کارگاه ساخته شوند.









یک قاب شامل ستون و رفتر

پرلین ( لاپه ) :


عناصر باربر موازی راس و عمود بر رفترها بوده و بارهای بام را به قاب انتقال می دهد، به صورت دهانه های ساده به طول فاصله قابها یا به صورت تیرهای یکسره ویا تیر های طره ای ساخته
می شود . اشکال مختلفی دارد که امروزه شکل z آن مورد استفاده عامه است. پرلین های با لبه برگشته با زاویه کمتر از 90 درجه امکان یکسره شدن پرلین ها را فراهم می کند ، چرا که با داخل یکدیگر رفتن وچهار پیچ شدن مسئله یکسرگی حل می شود .
فاصله تقريبی پرلین ها از هم 100 سانتی متر ميباشد. پرلینها توسط نبشی هایی که از قبل به رفتر جوش داده شده به آن پیچ میشوند.









استروت :

استروتها اعضای فشاری هستند که بین دو ستون قرار میگیرند و توسط پیچ ومهره و به وسیله فلنج به ستون متصل میشوند و ضمن نگه داشتن فاصله بین ستونها از حرکت و نزدیک شدن آنها به هم جلوگیری میکنند و معمولاً از قوطی ساخته میشوند .








وال پست :
وال پست ها ستونهایی هستند که ارتفاعشان در هر قسمت تا زیر رفتر بوده و به هیچ وجه خاصیت باربری نداشته و صرفاً جهت اتکا برای دیوار چینی به کار میروند ، از پایین به فونداسیون و از بالا به وسیله پیچ و مهره به رفتر متصل میشوند . فاصله وال پستها از یکدیگر نیز حدود 3 متر میباشد . از آنجاییکه باربر نیستند فونداسیون مجزایی نیاز ندارند و میتوانند روی شناژ هم تعبه شوند .









باد بند :

براي مقابله با نيروي جانبي، (مانند باد ، زلزله و ... ) بادبند هائي را به صورت افقي و قائم بين قاب هاي سوله به صورت حلقه يا RING اجرا مي كنند .کار برد بادبند افقی در قسمت سقف بوده و معمولاً از ميلگرد بصورت قطری ضربدری استفاده می شود و محل قرار گيری بادبند قائم در قسمت بين دو ستون می باشد . بادبندهای میلگردی درسوله فقط نیروی کششی را تحمل میکنند و معمولاً از میلگرد ساده ساخته میشوند . بادبندهای میلگردی دارای دو قسمت میباشند که هر قسمت از یک طرف به یک تسمه جوش داده شده که به ستون پیچ میشود و از سوی دیگر رزوه شده و داخل شیاری تا جای ممکن پیچانده میشود ( در کشش قرار میگیرند ). در موقع اجرا باید توجه داشت که بادبندها طوری تعبیه شوند که در داخل دیوار چینی گم شوند و نمایان نباشند .
* البته در بعضی موارد از نبشی نیز به عنوان بادبند استفاده میشود .
سگراد :
سگرادها وسیله اتصال پرلین ها به یکدیگر بوده و از میلگرد ساده ساخته شده که دو سر آن رزوه میشود ، سپس به وسیله مهره به پرلین پیچ میشود و باعث جلوگیری حرکت جانبی و پیچش پرلین ها میشود ، و به نوعی تکیه گاهی جانبی برای پرلین ها به حساب می آیند .



درصفحه بعد نحوه قرارگیری سگرادها در سقف را مشاهده می کنیم .






پیچ ومهره :
یکی از وسایل اصلی اتصال در سوله ها پیچ ومهره میباشد و در مرحله نصب با آن سروکار داریم ، چرا که اتصال قطعات و اعضای مختلف سوله در مرحله نصب با پیچ و مهره میباشد تا هم سرعت کار بالا برود وهم اجرای آن آسانتر است . پیچهای مورد استفاده در سوله معمولاً از نوع سخت میباشند .
* نکته مهم در موقع بستن پیچها این است که حتماً بایستی پیچ ها را در عضوهای بالایی طوری ببندیم که ازبالا بسته شود و مهره از پایین سوار شود تا در صورت باز شدن احتمالی مهره پیچ در سر جای خود باقی بماند .

سقف ( سایبان ) :
پس از مرحله نصب به سقف و پوشش آن میرسیم . پس از نصب کامل پرلین ها یک لایه توری مرغی سرتاسر سقف کشیده شده و سپس یک لایه فویل آلمینیومی روی آن را پوشانده و بعد پشم شیشه ها که در قطعات مستطیلی شکل موجود میباشند به عنوان عایق حرارتی به ترتیب کنار هم چیده میشوند . سپس یک ورق گالوانیزه که به صورت ذوزنقه فرم داده شده ( ورق شادولاین ) به عنوان لایه آخر روی پشم شیشه قرار میگیرد . در آخر هم جهت فیکس کردن و بستن اجزای سقف آنها را به وسیله پیچ و واشر لاستیکی جهت آب بندی به پرلین ها می بندند .
در زیر به صورت شماتیک اجزا و مشخصات سقف نشان داده شده است .


* از آنجاییکه سقف در اضلاع کناری از دو طرف ساختمان ادامه پیدا کرده و بیرون تر اجرا میشود ، کنسولهایی با همان شیب سقف و در راستای آن به وسیله پیچ و مهره به ستونها متصل میشوند تا به عنوان نگهدارنده پوشش سقف عمل کنند .
آبرو :
از آنجاییکه سقف سوله ها شیبدار بوده و در هنگام بارندگی ، آب باران از کناره ها به بیرون پخش میشود ، برای جلوگیری از پخش آب در پیاده رو و مهار آن بایستی در کناره ها آبرو تعبیه شود . در سوله هایی که به صورت دوقلو میباشد (۸۸ ) بایستی در وسط هم آبرو تعبیه شود . جنس آبروها معمولاً از ورق گالوانیزه صاف بوده و معروف ترین نوع آن آبرو لندنی بوده که به شکل U میباشد .
* لازم به ذکر است از آنجاییکه سطح آبگیری سقف زیاد میباشد و حجم آب خروجی زیاد است آبروها نیز با توجه به نوع و ابعاد سوله بایستی طراحی شوند.




دیوار سوله :
دیوار سوله ها آجری و نمای آنها نیز از آجر میباشد ، فقط دهانه پایینی سوله آجر چینی میشود و دهانه های بالا بایستی زیر سازی (قوطی کشی) شده و سپس با پوشش مناسب پوشیده شود ، که معمولاً اجزای پوشش دیوار همان اجزای پوشش سقف میباشد . البته مدتی است پوشش های ساندویچ پانل به علت مزایایی که دارد متداول شده است . در موقع دیوارچینی باید توجه داشت که به دلیل مسایل انبساط وانقباض بایستی از مجاورت آجر و ستونها جلوگیری شود ، برای این منظور قبل از آجرچینی به وسیله یونولیت فاصله ای حدوداً دو سانتیمتری بین ستون و دیوار ایجاد میشود .درزیر پوشش کامل دیوار را مشاهده می کنیم .






* در بعضی از سوله ها که ارتفاع آنها چندان زیاد نیست دهانه کلاً با آجر پوشیده میشود .
کفسازی سوله ها :

در اکثر سوله ها کفسازی به صورت بتنی انجام میشود . ضخامت بتن کف معمولاً 20 الی 25 سانتیمتر بوده و مسلح میبا شد و از آنجاییکه طول و عرض سوله زیاد میباشد بتن کف در پانل های 3*3 متر اجرا میشود تا هم از ترک خوردن کف جلوگیری شود و هم اجرای آن سریع تر و آسانتر انجام شود ، در آخر فاصله بین پانل ها با ماستیک یا ماسه آسفالت پر خواهد شد .

دربها و پنجره ها :
از آنجاییکه سوله ها عموماً محل رفت و آمد ماشین آلات میباشد ، لذا تعبیه دربهای بزرگ الزامی است . دربهای اصلی سوله معمولا ریلی میباشد تا باز وبسته کردن آن راحت تر صورت بگیرد . این دربها از بالا توسط دو عدد ناودانی به وسیله دستکهایی که از قبل به اسکلت سوله متصل شده جوش میشوند.
پنجره ها نیز در ابعاد بزرگ تهیه و نصب میشوند ، چراکه میبایست نور کافی در داخل فضای سوله وجود داشته باشد . معمولاً اندازه افقی پنجره ها در سوله چند برابر اندازه عمودی آنها میباشد .

درز انبساط :

براي جلوگيري از خرابيهاي ناشي از انبساط و انقباض ساختمان بر اثر تغيير درجه حرارت محيط خارج يا جلوگيري از انتقال بار ساختمان قديمي مجاور به ساختماني كه جديد احداث مي شود ، همچنين در مواردي كه ساختمان بزرگ است و از چند بلوك متصل به هم تشكيل مي شود ، بايد درز انبساط در محل مناسب پيش بيني شود . حداقل فاصله اي از ساختمان با اجزاي ساختماني كه بايد در آن درز انبساط پيش بيني شود ، به نوع ساختمان ، تعداد طبقات ، مصالح مصرفي و آب و هواي محل احداث بستگي دارد ؛ بنابراين بايد با مطالعه كافي محل اندازه آن را مهندس طراح تعيين كند. در كليه ساختمانهاي فلزي كه طول آنها بيشتر از 50 متر باشد ، بايد در طول ساختمان درز انبساط پيش بيني كرد .






اين طول مربوط به ساختمانهاي فلزي و بدون پوشش محافظ است كه نبايد از 50 متر و يا در ساختمانهايي با پوشش محافظ و در حالات خاص نبايد از يكصد متر تجاوز كند. براي پوشاندن و پر كردن فواصل درز انبساط از موادي استفاده مي كنند كه قابليت ارتجاعي داشته باشد . بايد دقت شود كه فاصله درز انبساط به هيچ وجه با مصالح بنايي يا ملات پر نگردد. اگر در هنگام استقرار اسكلت فلزي ، ستونهايي كه در مجاورت يك درز انبساط قرار دارند ، به طور موقت به وسيله قطعات فلزي متصل شده اند ، پس از استقرار ، بايد اين اتصالات بريده شوند تا ساختمان در محل درز انبساط به كلي از قسمت مجاور خود جدا باشد.
سیستم تهویه :
در سوله هایی که به عنوان کارخانه و محل کار مورد استفاده قرار میگیرند ، جهت تهویه از فن هایی که در سقف تعبیه میشوند استفاده میشود.
برنامه های طراحی:
جهت آناليز و تحليل و طراحی نرم افزار SAP و جهت نقشه کشی نرم افزار AUTOCAD مورد استفاده قرار میگیرد

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: